![](/media/lib/500/n-szafran-e4e8304e061c34738fe713a0946129c9.jpg)
Najdroższą przyprawę świata udomowili Grecy, a nie Persowie
19 kwietnia 2022, 12:49Najdroższa przyprawa świata, szafran, jest uprawiana od ponad 3000 lat. Uprawiano ją w Grecji, Persji i innych krajach basenu Morza Śródziemnego. Obecnie 90% światowej produkcji pochodzi z Iranu. Nic też dziwnego, że Iran – czyli dawna Persja – jest uważany za najbardziej prawdopodobne miejsce udomowienia szafranu uprawnego (Crocus sativus), zwanego też krokusem uprawnym. Jednak najnowsze badania wskazują, że roślinę tę po raz pierwszy udomowiono w starożytnej Grecji.
![](/media/lib/498/n-kolumnawezowa-eaa0f4be20e683413a3b4e7d2fa3dd38.jpg)
W Stambule remontują zabytek sprzed 2500 lat. W tle fake news o pijanym polskim ambasadorze
31 marca 2022, 11:04W Stambule rozpoczęła się renowacja Kolumny Wężowej, jednej z najstarszych budowli w mieście. Kolumna powstała równo 2500 lat temu w Delfach, a obecnie stoi na terenie dawnego hippodromu w Konstantynopolu, nieistniejącego już toru wyścigowego dla koni i rydwanów. Ustawiono ją przed 1700 laty z polecenia Konstantyna Wielkiego. Kolumna nie wygląda już tak okazale, jak w starożytności, a odpowiedzialny ma być za to turecki sułtan lub pijany polski ambasado
![](/media/lib/496/n-przykladypigmentu-3d471d902c1641c243b1db5fdfde9d7a.jpg)
Zwyczaje pogrzebowe w najstarszym mieście na świecie
22 marca 2022, 10:00Międzynarodowy zespół ekspertów przyjrzał się bliżej zwyczajom grzebalnym w najstarszym mieście świata, Çatalhöyük. Domy w Çatalhöyük noszą ślady odbywania w nich rytuałów, w tym rytuałów pogrzebowych. Zmarli chowani byli w domach, w przypadku niektórych z nich używano pigmentów, a miejsca pochówku malowano.
![](/media/lib/493/n-majdan-1f21828d1a2d3efa21b9d51889423ebc.jpg)
Metro w Kijowie i jego niezwykła historia
4 marca 2022, 07:35Po napaści Rosji na Ukrainę zobaczyliśmy zdjęcia ludzi chroniących się na stacjach kijowskiego metra. Ukrywają się tam tysiące osób, głównie kobiet i dzieci. Metro idealnie nadaje się do tego celu, bo część stacji znajduje się naprawdę głęboko. Na przykład Szulawśka ma głębokość 92 metrów, a Politechnika – 55 m. Zaś położona na linii Swjatoszynśko-Browarśkiej stacja Arsenalna (105 m poniżej poziomu terenu) jest najgłębiej położoną stacją metra na świecie.
![](/media/lib/492/n-sztylettuta-ea53023a2beec931fe885ee656315a10.jpg)
Wykuty z meteorytu sztylet Tutanchamona nie powstał w Egipcie
24 lutego 2022, 11:24Wśród niezwykle bogatego wyposażenia grobowca Tutanchamona znaleziono m.in. piękny sztylet wykonany z żelaza z meteorytu. Powstał on u zarania epoki żelaza, gdy ludzkość jeszcze powszechnie nie korzystała z tego materiału. Samo żelazo było wówczas rzadkie i służyło głównie do wytwarzania przedmiotów ozdobnych i ceremonialnych.
![](/media/lib/491/n-jamn-5caa76b954526ccb60878b18459c7b0b.jpg)
Polscy archeolodzy badają w Serbii kurhan stepowych koczowników
21 lutego 2022, 09:19Stosowanie ochry i ponadprzeciętny wzrost zmarłych wskazują, że pochowani byli przybyszami, mówi doktor Piotr Włodarczak, profesor Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk. Uczony wraz z zespołem bada kurhany, jakie na terenie dzisiejszej Serbii budowali przybysze ze stepów współczesnej Ukrainy i Rosji. To właśnie oni przynieśli na zachód Europy zwyczaj stosowania ochry przy pochówkach i chowania pojedynczych osób w dużych kopcach.
![](/media/lib/487/n-pomiary-513a43a917103e1b4ee7e68573ad63ee.jpg)
Rekordowa serweta koniakowska
19 stycznia 2022, 05:32Pani Zuzanna Ptak z Koniakowa wykonała z córkami i wnuczką największą serwetę koniakowską. Szesnastego stycznia imponujące osiągnięcie zostało zatwierdzone przez polskie Biuro Rekordów. Serweta ma średnicę 5,32 m. Przed przyszyciem do czarnego materiału i nakrochmaleniem jej waga wynosiła 5 kg 550 g. Podczas 4-miesięcznego dziergania koronczarki zużyły 61 km nici (11 kłębków).
![](/media/lib/486/n-glowa-zmarlej-7adf7aa3697eb6d4ff9665ddcb7bf99e.jpg)
Polsko-rosyjskie wykopaliska w syberyjskiej Dolinie Królów. Odkryto m.in. pochówek kobiety ze złotym pektorałem
17 stycznia 2022, 12:02W dużym kurhanie sprzed ok. 2,5 tys. lat polsko-rosyjski zespół archeologów odkrył szkielet ok. 50-letniej kobiety wyposażonej w ostatnią drogę. Znaleziono m.in. złoty pektorał. Stanowisko Chinge-Tey leży w Dolinie Turano-Ujukskiej w północnej Tuwie. Miejsce to bywa nazywane syberyjską Doliną Królów.
![](/media/lib/485/n-graplanszowa-2cc008f61ec4303dde435ba15afc5bf8.jpg)
Polscy archeolodzy znaleźli w Omanie grę planszową sprzed 4000 lat
11 stycznia 2022, 06:53Gra planszowa sprzed 4000 lat, ślady produkcji metalurgicznej i wieża leżąca w obrębie prehistorycznej osady to tylko część odkryć, których dokonali naukowcy w Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego w Dolinie Qumayrah w północnym Omanie. Uczeni z Polski i Omanu zajmowali się badaniem osadnictwa epoki brązu i żelaza na stanowiskach we wsi Ayn Bani Saidah.
![](/media/lib/485/n-thera-5219d713ad2ededf7586bef7acd0d2c8.jpg)
Człowiek i pies – pierwsze znane ofiary gigantycznej erupcji Thery
10 stycznia 2022, 10:36Na tureckim wybrzeżu odkryto pierwsze znane ofiary jednej z największych katastrof naturalnych, jakich doświadczyła ludzkość. Archeolodzy z Turcji, Izraela i Austrii znaleźli szkielet psa i człowieka, których zabiło tsunami, jakie powstało po wybuchu wulkanu na Therze (Santorini).